Panvel port - पनवेल बंदर

Panvel port - पनवेल बंदर
Artist: Sir Charles Harcourt Chambers.
Date: c 1824-26
Current location. Victoria and Albert Museum, London

Sawai Sardar - सवाई सरदार

२५-नोवेंबर-१७३० रोजी जंजिरे कोलाबा येथे इंग्रजांच्या "बॉम्बे" आणि "बेंगाल" जहाजासोबत झालेल्या लढाईत पराक्रम गाजवणारा "सवाई सरदार".

खुद्द मानाजी आंग्रे यांच्या स्वारीचे गुराब.

"Sawai Sardar", flagship of Manaji Angre. Fought with distinction with the HCS Bombay and HCS Bengal at the battle of Kolaba.

Datta Pal - दत्तपाल

"दत्त" पाल. - Datta Pal

छ.शिवाजी. वास्तूसंग्रहालय येथील मॉडेल.
A model at Chhatrapati Shivaji Museum.

Mahadev Pal - महादेवपाल

८-एप्रिल-१७८३ रोजी रत्नागिरी येथे इंग्रजांच्या "रेंजर" जहाजासोबत झालेल्या लढाईत पराक्रम गाजवणारा "महादेव" पाल.

"Mahadev Pal", fought with distinction with the HCS Ranger at the battle of Ratnagiri.

Narayan Pal - नारायण पाल

८-एप्रिल-१७८३ रोजी रत्नागिरी येथे इंग्रजांच्या "रेंजर" जहाजासोबत झालेल्या लढाईत पराक्रम गाजवणारा "नारायण" पाल.

खुद्द सुभेदार आनंदराव धुळप यांच्या स्वारीचे पाल.

"Narayan Pal", flagship of Subhedar Aanandrao Dhulap. Fought with distinction with the HCS Ranger at the battle of Ratnagiri.

Surf riding fishing boat

Surf riding fishing boats. Used on the western coast of India in general, and Kerala in particular.

Surf rider म्हणजे पाणी कापून जाण्याऐवजी लाटांवर स्वार होऊन जाणारा. यांचा आकार आणि वजन कमी असून, यांचा प्रमुख वापर छोटे मच्छीमार करत. तसेच हे बंदर-बोट म्हणून सुद्धा वापरत.

Copyrights: National Geographic Channel Türkiye

Maratha Navy Day - मराठा आरमार दिन

आज ३१ ऑक्ट २०१३ म्हणजेच वसुबारस म्हणजेच आरमार दिन. आजच्याच दिवशी मराठा फौजांनी कल्याण आणि भिवंडी शहर जिंकले. भिवंडीला त्याकाळी आदिलशाहीत इस्लामाबाद म्हणत.
कल्याण खाडी शेजारी महाराजांनी दुर्गाडीचा किल्ला बांधायला सुरुवात करून मराठा आरमाराचा पाया रचला.
तिथि: अश्विन कृष्ण द्वादशी शके १५७९
जुलियन तारीख: २४ ऑक्ट १६५७
ग्रेगोरियन तारीख: ३ नोव १६५७

Today is Vasubaras, Maratha Navy Day. On this day Maratha forces captured the cities of Kalyan and Bhiwandi(then known as Islamabad).
On the shores of Kalyan river, Maharaj laid the foundation of Durgadi fort, and thus began Maratha Navy - मराठा आरमार.
Hindu date: Ashwin 12th day of Waning fortnight.
Julian date: 24 Oct 1657
Gregorian date: 3 Nov 1657

Maratha anchor - मराठा नांगर

Maratha anchor - मराठा नांगर

लाल बहादूर शास्त्री नॉटिकल अॅंड इंजिनीअरींग कॉलेज, येथे हे नांगर आहे. ह्या नांगराच्या संदर्भात खालील माहिती नमूद केली आहे.

"हा नांगर पश्चिम किनाऱ्यावरील विजयदुर्ग खाडीतील प्राचीन आरमारी गोडीच्या धक्याजवळून मिळवण्यात आला. हा निश्चितपणे अठराव्या शतकातील मराठा आरमाराच्या पाल-गुराबाचा आहे."

या व्यतिरिक्त अजून एका नांगराचा संदर्भ आहे, तो असा. 

५ फेब्रुवारी १९५६ साली मराठा आरमारातील जहाजाचा एक नांगर विजयदुर्ग बंदराजवळ समुद्रात मिळाला. तो कमीतकमी १०० वर्षे पाण्याखाली पाण्याखाली असावा असा तज्ञांचा अंदाज आहे. त्याची लांबी १३.५ फूट, रुंदी ८ फूट व त्याच्या मधल्या रुळाचा परिघ २ फूट आहे. जे आर डेव्हिस या भारत सरकारच्या नॉटिकल अॅडव्हायजरनी तो तेथून काढून मुंबईतील मॅरीटाईम म्यूझियम मध्ये आणला. संदर्भ: Entry under "Vijaydurg", in "Places of Interest", from "Ratnagiri District Gazetteer."

This anchor is placed at Lal Bahadur Shastri Nautical and Engineering College, Mumbai. Information plaque besides the anchor states that "the anchor was found near the Naval docks of Vijaydurg fort. It must have belonged to a Paal or Gurab of Maratha navy."

Besides this, there is a reference to another anchor.

An old anchor (length 13', breadth 8' and rod circumference 2'), belonging to the Maratha Navy was found lying in water near the port for over hundred years and still in good condition. It was removed to the Maritime Museum, Bombay, from the port at the request of Captain J. R. Davis, Nautical Adviser to the Government of India on 5th February 1956.

Quoted verbatim, entry under "Vijaydurg", in "Places of Interest", from "Ratnagiri District Gazetteer."

Where you can see this now.
Lal Bahadur Shastri Nautical and Engineering College,
Hay bandar road,
near Reay road station,
Mumbai - 400033

कान्हीजी आंग्रे यांच्यावर दूरदर्शन मालिका काढावी

"कान्हीजी आंग्रे यांच्यावर दूरदर्शन मालिका काढावी" या आशयाचे पत्र ९३ साली चुनाभट्टीचे दत्ताराम गायकर यांनी दैनिक सामनाला पाठवले होते.

सदर पत्र सोबत देत आहे.

दैनिक सामना
दिनांक २ सप्टेंबर १९९३

Kanhoji Angre painting

कान्होजी आंग्रे - Kanhoji Angre

तैलचित्र, पुणे बोट क्लब - Oil painting, Pune boat club.

कान्होजी आंग्रे याच्या जीवनावर लघुपट

दैनिक प्रहार. पुरवणी पान क्र. ३.
दिनांक २६-९-२०१३
http://epaper.prahaar.in/26092013/Mumbai/Suppl/Page3.jpg

मोडी लिपीत आरती संग्रह

डाऊनलोड करा, Modi Mitra - मोडी मित्र प्रणीत "मोडी लिपीत आरती संग्रह"

मोडी लिपीची गोडी महाराष्ट्राच्या घराघरात पोहोचावी यासाठी आम्ही मोडी लिपीतील हा पहिला आरती संग्रह इंटरनेटच्या माध्यमाने आपल्यासमोर सादर करीत आहोत.

आरती संग्रह सोबत, मोडी लिपीचे प्राथमिक धडे, मोडी लिपी शिकण्यासाठी उपयुक्त पुस्तकांची नांवे, तसेच मोडी शिक्षकांची यादी या पुस्तकाचे वैशिष्ठ्य आहे.

आपल्या प्रतिक्रिया नक्की कळवाव्या.
धन्यवाद

https://docs.google.com/file/d/0B4KUkYnMW2ZFbTF0THJhbmFORHM/edit?usp=sharing

मोडी लिपी: अथ पासून इति पर्यंत.

मोडी लिपी: अथ पासून इति पर्यंत.

दिनांक १४ जुलै २०१३ रोजी प्रस्तुत लेख दैनिक लोकमत मध्ये प्रकाशित झाले होते.
आज हा लेख पुन्हा ई-पुस्तकच्या रूपात सादर करीत आहोत.

हे ई-पुस्तक ४ भागात विभागले आहे.
१. लेख
२. ऐतिहासिक मोडी कागदपत्रांचे नमुने
३. मोडी साठी उपयुक्त पुस्तकांची यादी
४. प्रमुख शहरांतील मोडी शिक्षकांची यादी.

https://docs.google.com/file/d/0B4KUkYnMW2ZFZzdoLWJCY0psZDg/edit?usp=sharing

Sham no Varuna

The motto of Indian Navy "Sham No Varuna" i.e. "May Varuna be auspicious to us" is taken from the Taittriya Upanishads (तैत्तिरीयोपनिषद). 
The entire verse is as below.

ॐ शं नो मित्रः शं वरुणः ।
शं नो भवत्वर्यमा ।
शं न इन्द्रो ब्रिहस्पतिः ।
शं नो विष्णुरुरुक्रमः ।

Presentation on Maratha Naval Resistance at US Naval War College

आज अमेरिकेच्या आरमारी युद्ध महाविद्यालयात "मराठ्यांचा आरमारी लढा" या विषयावर व्याख्यान होणार आहे.
वक्ते: श्री डॉ. सचिन सदाशिव पेंडसे.
वेळ: सकाळी ९:३० EST (सायंकाळी ७ IST)
डॉ. पेंडसे हे मुंबई येथील तोलानी कॉलेज येथे प्राध्यापक आहेत. तसेच, कोंकणच्या समुद्री इतिहासावर एकमात्र ग्रंथ, Maritime Heritage of Konkan, यांनी लिहिले आहे. प्रख्यात सामुद्रिक इतिहास अभ्यासक डॉ. बी. अरुणाचलम यांच्या सोबत यांनी "Maritime Heritage of Goa and Uttar Kannada" आणी "Near Shore Morphology and its Impact on Mediaeval Navigation: Special Study of South Gujarat and Maharashtra Coast" हे अभ्यासपूर्ण ग्रंथ लिहिले आहे.

Rare Marathi manuscripts digitised

Information courtesy : इतिहासाचे वारकरी - Maratha Historians

1,200 Marathi manuscripts from Pune and Wai in India are now available to access online. Dating from the 13th to 17th centuries, these manuscripts were microfilmed and then digitised through the course of two projects: EAP023 and EAP248

http://bit.ly/1ePouWt
http://bit.ly/1aKqxpG

दत्ताराम दामू गायकर

दोन दिवस आधी यांच्याशी भेटलो.
आमचा मानाचा मुजरा.

माहितीपटातून उलगडणार कान्होजी आंग्रेंचा इतिहास

माहितीपटातून उलगडणार कान्होजी आंग्रेंचा इतिहास
सकाळ, मुंबई पुरवणी, १२-सप्टेंबर-२०१३

टीप: इथे चुकून माझे नाव "प्रीतेश" छापले गेले आहे, ते "प्रतिश" आहे. "सकाळ"वाल्यांनी माझे बारसे केले आहे बहुदा... 

http://epaper.esakal.com/sakal/12Sep2013/Normal/Mumbai/MumbaiToday/index.htm

कोर्लई किल्ला नामशेष होण्याच्या मार्गावर

कोर्लई किल्ला नामशेष होण्याच्या मार्गावर
३ सप्टेंबर २०१३

Youtube channel created

This is the link to the official youtube channel of Maratha Navy.
In future our short films shall be uploaded here.

So subscribe and share.

https://www.youtube.com/channel/UCXOk-WzVreAmDjjf2Ujxniw

Samandar - समंदर

खूप पूर्वी ही सिरीयल यायची. आठवतं का तुम्हाला?
This program was telecast quite a long time ago. Does anyone remember it?

Zanzibar Sailors - झांझिबारचे खलाशी

जंजिऱ्याचे सिद्दी कसे होते?

असा जर आपल्याला प्रश्न पडला असेल तर हा विडियो तुमच्या साठीच आहे.

अबिसिनिया, सुमालीया सारखेच झांझिबार सुद्धा आपल्या हबशी खालाशांसाठी प्रसिद्ध आहे.

सदर विडियो मध्ये आपण झांझिबारच्या स्वाहिली जमातीच्या लोकांना गलबते चालवताना पाहू शकता. हे हबशी किती कुशल नाविक होते हे तुमच्या पटकन लक्षात येईल.

अशा तरबेज लोकांशी समुद्रावर सामना देणे, शिवधनुष्य उचलण्या सारखेच आहे. आणी हा शिवधनुष्य उचलला राजा शिवछत्रपती यांनी.

Maritime Museums in India

Maritime Museum, Kochi

Ancient canons, telescopes, navigation charts, missiles and guns, a visit to the Naval Maritime Museum guarantees an adrenalin rush. It documents the history of the Indian Navy right down to the tiniest detail. The museum offers a glimpse into the various operations of the Navy. One can learn the technicalities of ship building and see the armaments and equipment used by the Naval force. Some of them on display are a Tem-3 sweep diverter, deployed by mine-sweeping vessels to neutralise underwater mines, a vintage anti-aircraft gun from World War II, a replica of the destroyer INS Delhi and personal mementos such as the ceremonial sword. It is at the Navy’s Missile and Gunnery School, INS Dronacharya, Fort Kochi.

Time: 9.30 a.m. to 12.30 p.m. & 2.30 p.m. to 5.30 p.m.

Entry fee: Rs. 25 for adults and Rs. 15 for Indians

An additional Rs.100 will be charged for a camera and Rs. 150 for video camera.

Odisha State Maritime Museum, Jobra, Cuttack.

http://www.odishastatemaritimemuseum.org/

Monday's closed.

Entry fee: Rs 10

Group tickets for persons above 25 years (30 visitors in a group) Rs 200 will be collected

No entry fee from students and children below 10 years

INS Kursura Submarine Museum, RK Beach, Visakhapatanam.

Adult: Rs.40

Children: Rs.20

For Camera: Rs.50

For Video camera: Rs.200

Timings: 2.00 PM to 9.00 PM

Monday closed 

Naval Aviation Musuem, Bogmalai Beach, Dabolim, Goa.

Timings: 10 AM to 5 PM

Monday closed

Ballard Gatehouse, Ballard Estate, Fort, Mumbai.

Details coming soon.

Source: https://www.facebook.com/notes/maratha-navy-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE-%E0%A4%86%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0/maritime-museums-in-india/333663243433272

Dhow Ships of Gujarat - गुजरातचे डाव गलबत

डाव: डाव हे एक विशिष्ट प्रकारचे गलबत नसून बरेच वेगवेगळ्या गलबत प्रकारांचा समूहाला दिलेले एक नांव आहे.

मराठा आरमारात वापरण्यात आलेले गलबत, महागिरी, मछवे, पडाव, फतेमार इत्यादी गलबते "डाव"च्याच पोटजाती आहेत.

प्रस्तुत विडियो गुजरात मध्ये बांधलेल्या डाव गलबतांवर आहे.

Dhow: Dhow is an Umbrella term rather than a specific ship-type.

Many boats & ships of Maratha Navy fall into the Dhow category, e.g. Galbat(Gallivat), Mahagiri, Machwa, Padao, Fatehmaar(Pattamar) etc.

Following video is on the Dhows built in Gujarat.

डच जहाज: अॅमस्टरडॅम

जर तुम्हाला कधी विचार पडला असेल की आंग्रेकाळात डचांचे जहाज कशे होते तर हा विडियो पहा.

हे जहाज १९८५-१९९० सालात तब्बल ४०० स्वयंसेवकांच्या पुढाकाराने बांधले गेलेले आहे. यांत आधुनिक औजार न वापरता तद्कालीन, म्हणजेच १७४० मध्ये उपलब्ध असलेले औजार वापरलेले आहे. आज हे नेदरलांद्स मरीटाइम म्युझियम येथे नांगरले आहे. 

News in Punyanagari

लघुपटातून उलगडणार कान्होजी आंग्रेंचा इतिहास: मुंबईतील ध्येयवेड्या तरुणांचा उपक्रम
- पुण्यनगरी ५-जुलै-२०१३

अलिबाग : मराठा आरमाराचे सरदार आणि अरबी सागरावर अधिराज्य गाजवणारे सरखेल कान्होजी आंग्रे यांच्या पराक्रमाचा खराखुरा इतिहास जगासमोर आणण्याचा संकल्प मुंबईतील दोन ध्येयवेड्या तरुणांनी सोडला आहे. हे दोघे कान्होजी आंग्रे यांच्या जीवनावर आधारित लघुपट तयार करणार आहेत. आनंद खर्डे व प्रतिश खेडेकर अशी त्यांची नावे आहेत. ते आनंद जाहिरात क्षेत्रात काम करतात.

आपण समाजात वावरत असताना समाजाचे काहीतरी देणे लागतो. ज्या अगणित व्यक्तींनी आपल्यासाठी खूप काही करून ठेवले आहे, त्यांच्या इतिहासाला उजाळा दिला नाही तर तो नष्ट होईल. सामाजिक दायित्वाच्या भावनेतून आम्ही हा उपक्रम हाती घेतला असून आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने कान्होजीराजेंचा गौरवशाली इतिहास जगासमोर येईल. कान्होजी आंग्रे यांच्या इतिहासाबाबत समाजात वेगवेगळे समज-गैरसमज आहेत. ते दूर होण्यासही मदत होईल, असे आनंद खर्डे यांनी सांगितले. प्रतिश खेडेकर हा कान्होजी आंग्रे यांच्या जीवनावर अभ्यास करत आहे. लघुपटासाठी संशोधनाची जबाबदारी त्याच्यावर आहे. भारतीयांपेक्षा अन्य देशातील नागरिकांना, संशोधकांना आपल्या इतिहासाबद्दल कुतूहल आहे; परंतु पुरेशी माहिती नसल्याने ते पुढे येत नाहीत. हा इतिहास जगासमोर आला पाहिजे, या उद्देशाने आम्ही मराठीबरोबरच अन्य भाषांमध्येही या लघुपटाची निर्मिती करणार आहोत, असे प्रतिश यांनी स्पष्ट केले. त्यांच्या वेगवेगळ्या पैलूंवर प्रकाश टाकणारे स्वतंत्र लघुपट बनवण्याचा निर्णय आम्ही घेतला. आंग्रे यांचे पूर्वायुष्य, त्यांनी केलेली आरमाराची बांधणी, वेगवेगळ्या लढाया, त्यांची दानपत्रे, इंग्रजांच्या बलाढय़ आरमाराशी त्यांनी दिलेला यशस्वी लढा असे विविध विषय या लघुपटातून मांडले जाणार आहेत. त्यासाठी आम्ही स्केचेसचा वापर करणार आहोत. त्याचबरोबर पार्श्‍वनिवेदन व पार्श्‍वसंगीतही असेल. साधारण वर्षभरात हे काम पूर्ण होईल, असा दावा त्यांनी केला. गुरुवारी कान्होजी आंग्रे यांच्या पुण्यतिथीचे औचित्य साधून या दोघा तरुणांनी अलिबागमधील आंग्रे यांच्या समाधीस अभिवादन केले. त्यानंतर आंग्रे यांचे वंशज रघुजीराजे यांची त्यांच्या निवासस्थानी भेट घेतली. लघुपट बनवण्यासंदर्भात या वेळी प्राथमिक चर्चाही झाली. केवळ आंग्रे यांचे वारस म्हणून नव्हे तर इतिहासाचे चांगले अभ्यासक म्हणून आंग्रे यांनी या तरुणांना आवश्यक ते सर्व सहकार्य करण्याचे मान्य केले. या तरुणांच्या उपक्रमातून कान्होजीराजे यांचा जाज्वल्य इतिहास जगासमोर येईल व भावी पिढीला नक्कीच तो प्रेरणादायी ठरेल, असा विश्‍वास रघुजीराजे आंग्रे यांनी व्यक्त केला.

http://epunyanagari.com/epapermain.aspx?eddate=7%2F5%2F2013+12%3A00%3A00+AM&queryed=10&a=4&b=13414

1st Siege of Janjira

1st Siege of Janjira - जंजिऱ्याचा पहिला वेढा

After the capture of Jawali, the western borders of Swarajya met the eastern borders of Habsan (Land of the Abyssinians of Janjira). These Abyssinians or Habshis were the nominal Admiral's of Adilshahi kingdom. Although they acted like local princes, they were more renowned for their acts of piracy on the seas & slave trade.
They ruled from their capital of Janjira, an island fort commanding the harbour of Rajpuri (or Danda-Rajpuri).
On 31 July 1657, Shivaji sent Raghunath Ballal Sabnis with 5000-7000 infantry on an expedition to capture Habsan. Raghunath Ballal had lately distinguished himself in the Campaign of Jawali. He had lead his cavalry against Hambirrao More, defeated him and Captured Jor. This was the first victory of Jawali campaign and the distinction of taking the first blood was earned by Raghunath Ballal.
Campaigning in Konkan is difficult due to its broken geography, which hinders mobility. The Janjira campaign of 1657 was taken up in the middle of the Monsoons. Which is very audacious, to say the least. To campaign in such a weather is nigh impossible. And yet, the Marathas captured the great forts of Tala and Ghosala. They defeated the Siddis in at least two land battles. Captured Danda-rajpuri, and forced Siddi to be locked up in his own capital, Janjira. And yet, Marathas could not assail Janjira, as they did not have a navy.
Upon Siddi's asking for peace and cessation of hostilities, an agreement was reached between Marathas and Siddis. Neither of the parties were to disturb others territories, and maintain peaceful ties.
This campaign must have made Shivaji realise the importance of having a Regular Navy. His next campaign was the capture of North Konkan, after which he established his Navy.

जंजिऱ्याचा पहिला वेढा

जावळी काबीज केल्यानंतर स्वराज्याच्या पश्चिम सीमा हबसानाच्या पूर्व सीमेला भिडल्या. हबसान म्हणजे हबशींचा / सिद्दींचा प्रदेश, आजचा दक्षिण रायगड जिल्हा. हे हबशी नावापुरते आदिलशहाचे सरखेल आणी मांडलिक होते. जरी हे स्वतंत्र राजांसारखे वागत होते, तरी ह्यांची ख्याती समुद्रावर चांचेगिरी आणी गुलाम व्यापारानेच वाढली होती.

जंजिरा येथील आपल्या राजधानीवरून हे आपले राज्य करत. जंजिरा हे राजपुरीच्या खाडीत होते, आणी याचमुळे त्याचे महत्व होते.

३१ जुलै १६५७, म्हणजेच श्रावण शुद्ध प्रतिपदा शके १५७९ रोजी महाराजांनी रघुनाथ बल्लाळ सबनीस यांना ५००० ते ७००० पायदळ देऊन हबसानात मोहिमेसाठी पाठवले. आदल्याच वर्षी, जावली मोहिमेत रघुनाथ बल्लाळ यांनी आपली शमशेर गाजवली होती. यांनी आपल्या घोड्स्वारांना घेऊन 'जोर' वर हल्ला चढवला, आणी 'जोर' येथे असलेल्या हंबीरराव मोरे यांना हरवून तो प्रांत स्वराज्यात आणला. जावली मोहिमेतील हा पहिला विजय यांनीच पटकावला.

एरवी कोंकणात मोहीम काढणे अवघड जात असे, कारण हा मुलुख तुटक असून जलद हालचालींना वाव येथे नाही. १६५७ची ही जंजिरा मोहीम भर पावसाळ्यात सुरु झाली होती. ही खरोखरच आश्चर्यचकित करण्यासारखी गोष्ट आहे, कारण पावसाळ्यात कोंकणात मोहीम काढणे हे आज पर्यंत अशक्यच मानले जात होते. आणी तरीही मराठ्यांनी तळे आणी घोसाळे सारखे बेलाग किल्ले जेर केले. सिद्दीला कमीत कमी दोन लढायांमध्ये धूळ चारली. दंडा-राजपुरी कबज्यात आणले, आणी सिद्दीला त्याच्याच जंजीऱ्यात अडकवून ठेवले. पण मराठ्यांना जंजिरा घेता आला नाही, कारण आरमारच नव्हते!!!

सिद्दीने तहसाठी तकादा केला, आणी तहाची कलमे ठरली. दोन्ही पक्षांनी एकमेकांच्या मुलुखास त्रास न द्यावा, आणी सलोख्याने रहावे.

या मोहिमेचे महत्व असे की महाराजांना स्थायी स्वरूपाच्या आरमाराचे महत्व कळून आले. त्यांची पुढची मोहीम ही उत्तर कोंकण मध्ये झाली आणी तिथेच त्यांनी आरमार उभारले.